دیالوگ‌هایی درباره‌ی کارگردان؛ مروری بر کتاب «عباس کیارستمی»

کیارستمی
رزنبام، تماشاگری آمریکایی که از منظري بیرونی به فیلم‌ها نگاه می‌کند و سعیدوفا، تماشاگر ایرانی، که فیلم‌ها را از خاستگاه فرهنگی خود آن‌ها تماشا می‌کند. ولی موضوع وقتی جالب‌تر می‌شود که این دو نویسنده در بخش دوم کتاب به گفت‌وگو با یکدیگر می‌پردازند.

درباره‌ی کیارستمی و سینمای او کتاب‌های زیادی به فارسی نوشته و ترجمه شده است. اما کتاب حاضر از چند جهت، اثری قابل‌توجه است. نکته‌ی اول این که کتاب دو نویسنده دارد. جاناتان رزنبام، منتقد و نویسنده‌ی آمریکایی و مهرناز سعیدوفا، نویسنده‌ی ایرانی کتاب. به همین خاطر در بخش ابتدایی کتاب که نوشته‌هایی جداگانه از هرکدام است، نظرگاه‌های متفاوت نسبت به کیارستمی و آثار او را پیدا می‌کنیم. رزنبام، تماشاگری آمریکایی که از منظری بیرونی به فیلم‌ها نگاه می‌کند و سعیدوفا، تماشاگر ایرانی، که فیلم‌ها را از خاستگاه فرهنگی خود آن‌ها تماشا می‌کند. ولی موضوع وقتی جالب‌تر می‌شود که این دو نویسنده در بخش دوم کتاب به گفت‌وگو با یکدیگر می‌پردازند.

این گفت‌وگو همان‌طور که خود نویسندگان می‌گویند، گفت‌وگویی است که بین دو فرهنگ شکل می‌گیرد. گویی دیالوگی که آثار کیارستمی با جهانی‌شدن خودْ با دنیا برقرار کرده است، خود را به این صورت در این اثر منعکس کرده است. تقابل نویسندگان، علاوه‌بر تفاوت فرهنگی این دو نفر، در جنسیت آن‌ها نیز حضور دارد. مهرناز سعیدوفا با اشاره به نقش زنان در فرهنگ ایران و فیلم‌های کیارستمی، موضعی را که گاهی در کتاب‌هایی از این دست نادیده گرفته می‌شود، پیش چشم ما روشن‌تر می‌کند.

گفت‌وگوی حاضر در کتاب -برخلاف نمونه‌های مشابه- تأیید متقابل دو نفر با دیدگاه‌های یکسان نیست، بلکه دو نویسنده‌ی کتاب با اختلاف‌نظرهایی که درباره‌ی فیلم‌های کیارستمی دارند، دیدی وسیع‌تر و فراگیرتر به خواننده می‌دهد. در انتهای این گفت‌وگو، جریان بحث از سمت وجهه‌ی کیارستمی در ایران و جهان، به سمت آخرین فیلمش کشیده می‌شود.

مهرناز سعیدوفا با اشاره به نقش زنان در فرهنگ ایران و فیلم‌های کیارستمی، موضعی را که گاهی در کتاب‌هایی از این دست نادیده گرفته می‌شود، پیش چشم ما روشن‌تر می‌کند.

بخش سوم کتاب، گفت‌وگویی بین نویسندگان و کیارستمی است که تنها به سؤالات فرمی درباره‌ی ساخت فیلم‌ها محدود نمی‌شود و به محتوا و دیدگاه کیارستمی در هنگام ساخت فیلم و خود سینما به‌طور کلی هم می‌رسد. دیالوگی که از نظر من، در عین اختصار، به اصلی‌ترین نکات فیلم‌های کیارستمی، از جمله رابطه‌ی داستان و مستند، سادگی آثار او، شعر و کیارستمی (چه شعر در سینمای او، چه خود کیارستمی به‌عنوان شاعر) می‌پردازد. نوشته‌ای خواندنی از خود کیارستمی که در کاتولوگ فیلم ده در زمان نمایش‌اش در جشنواره‌ی کن منتشر شده بود، را هم آوردند.

بخش چهارم و پایانی کتاب که بعداً به آن افزوده شده، ضمیمه‌هایی درباره‌ی سه اثر آخر کیارستمی است که بعد از نگارش اولیه‌ی کتاب، ساخته شده‌اند: «شیرین»، «کپی برابر اصل» و «مثل یک عاشق».

این کتاب در عین حال که مجموعه‌ای از یادداشت‌ها، نقدها و مکالمه‌ها درباره‌ی آثار کیارستمی است، اما از نظر من، اثری یکپارچه و خواندنی است. دقیقاً همین عوض شدن مداوم فرم، نوعی صمیمیت و عمق بیش‌تر در موضوع را ایجاد می‌کند.

کتاب عباس کیارستمی با ترجمه‌ی یحیی نطنزی و همکاری نشر چشمه در دسترس مخاطبین فارسی‌زبان است.

اشتراک گذاری در twitter
اشتراک گذاری در telegram
اشتراک گذاری در whatsapp
اشتراک گذاری در email
0 دیدگاهبستن دیدگاه‌ ها

ارسال دیدگاه

علوم اجتماعی
محمدمهدی رهجو

ازخودبیگانگی معاصر: نگاهی به کتاب «جامعه مصرفی» ژان بودریار

جامعه مصرفی اثری است از ژان بودریار جامعه‌شناس فرانسوی که در آن به گفته خودش به بررسی اسطوره مصرف می‌پردازد. بودریار مصرف را تنها عمل تهیه کردن، خوردن و هضم کردن نمی‌داند. او از مصرف به عنوان یک اسطوره یاد می‌کند که همانند سایر اسطوره‌ها حامل یک گفتمان کامل است و جامعه خود را با آن توصیف می‌کند.

بریم داخل پست
ادبیات
احمد سعیدی

تاتار خندان، حبسیۀ معاصر؛ به‌مناسبت سالگرد درگذشت غلامحسین ساعدی

تاتار خندان را ساعدی سال 53 در حالی که در زندان ساواک بود نوشت. همان زندانی که به گفتۀ شاملو و دیگران، ساعدی پس از آزاد شدن از آن دیگر آن آدم قبلی نشد و انگار که خلاقیتش پژمرد، خشکید و پرپر شد.

بریم داخل پست

داستانابلاگ

مجلۀ اینترنتی مجموعۀ داستانا، کار خود را از بهار 1400 آغاز کرد. اطلاعات بیشتر را در اینجا بخوانید.

تماس با ما

021-66945638

dastanabooks@gmail.com

داستانابلاگ در شبکه‌های اجتماعی

[ اگر می‌خواهید از مطالب ما در جای دیگری استفاده کنید لطفاً از پیش به ما اطلاع بدهید ]

تمامی حقوق برای مجموعۀ داستانا محفوظ است.